EYÜPSULTAN CAMİİ'NDE İNTİFÂKA ÇEKİLEN ÂDİLE SULTAN VE GÜLÜMSETEN HABABAM SINIFI
Sevgili Eyüpsultan Haber Gazetesi okuyucuları, merhabalar.
Ertem Eğilmez'in yönetmenliğinde çekilen başarılı Yeşilçam filmidir.
İnek Şaban, Güdük Necmi, Domdom Ali, Hafize Ana, Mahmut Hoca, Damat Ferit, Kül Yutmaz ve birçok karakter. Yazarken bile yüzümüzü gülümseten filimin çekildiği yer Âdile Sultan Kasrıdır.
Sultan II.Mahmud'un kızı Âdile Sultan, 1826 yılında doğdu. Küçük yaşta annesini kaybetti. Nev-Fidan Kadın tarafından büyütüldü. Mehmed Ali Paşa ile evlendirildi.
Sultan; ufak-tefek, zarif, zeki, bilhassa pek asil ve şair ruhlu bir genç kızdı. Sarayda pek iyi bir tahsil ve terbiye görmüştü. Kocası Mehmed Ali Paşa'ya derin ve gâyet temiz bir sevgi ile bağlıydı. Ondan üç çocuğu oldu. Bunlardan ikisi, pek küçükken öldü. Bu sebeple yaşama bağlılığı, yavaş yavaş bitiyordu. Sonra sırasıyla önce kocasını, kısa bir süre sonra kızı Hayriye Sultan'ı amansız hastalıktan kaybedince, münzevi bir hayat sürmeye, zamanını ibâdetle geçirmeğe başladı.
Eski adı Bostan İskelesi olan, Eyüp İskelesi’ne yakın, vefatından önce kocası Mehmed Ali paşa tarafından yaptırılan, sarı Afyon mermeri ile kaplı türbede zaman geçirmeye başladı.
Okuyup yazmayı severdi.
Divân ve tekke edebiyâtını iyi biliyordu. Osmanlı hanedânı içinde, dîvanı olan tek kadın şairdi.
Âdile Sultan'ın; Fındıklı' da (bugün Güzel Sanatlar Akademisi olan) Sahil Sarayı, Kandilli'de (bugün Kız Lisesi olan) Sarayı, Kuruçeşme'de Esmâ Sultan'dan kalma yalısı, Üsküdar'da Vâlide Bağı'nda ve ayrıca Kâğıthane civârında sarayları vardı. Kandilli'deki sarayını 1856 yılında yaptırdı. Bu sarayları daha sonra kız yatılı okullarına çevirdi. Okuldaki öğrencilerle zaman geçirirdi.
Durumu iyi olmayan ailelere yardım eder, çocuklarını okuturdu.
Âdile Sultan'ın kızı, Hayriye Hanım çok gençti. Annesi, İftiraknâme'sinde üzüntüsünü şöyle dile getirmiştir:
Başka bir acı da gösterdi bana zâlim felek
Yadigâr kalmış idi bana
Kâlbi mahzunum ânınla eğlenirdi dâima
Nuri çeşmim di, surûri kalbi virânım idi
Hemden ü yâri şefi-kim sinede canım idi
Hüsnü hulki ve cemâli pek güzel idi kızım
Hayre mâil merhametin bî-bedel idi kızım çocuklarımı
Âh kim ol nev civânu gülfidanım nâgihan
Uğradı bin derde.
Eyüp Sultan Türbesin'de Kadınlar Mescidi ve intikâf odası yaptırdı. Her sene Ramazan ayı süresinde itikâfa çekilir, Kur’an okur ve hiç bitmeyen gözyaşı dökerdi. Bu hayat tarzına, 30 sene kadar bu şekilde devam etti.
Eyüpsultan Camii’nin kırılan mermerlerini ve birçok yıpranan yerlerinin tamir işlerini yaptırıldı. II. Mahmud, Abdülmecid, Abdülaziz, Beşinci Murad ve Sultan İkinci Abdülhamid dönemlerini görmüş olan Âdile Sultan, hânedan mensubu diğer kadınlarla kıyaslandığında, oldukça uzun bir hayat yaşadı.1898 senesi Ocak ayının son günlerine rastlayan Ramazan Bayramı sabahı, yaşadığı Adile Sultan Kasrı'nda namazını kılarken seccadesinin üzerinde, 73 yaşında vefât etti.
Kalabalık bir cemaat tarafından Eyüpsultan Camii’nde cenâze namazı kılınan Sultan, sarı Afyon mermeri ile kaplı olduğu Cülus yolu üzerindeki türbeye, eşinin ve çocuklarının yanına defnedildi.
Eyüpsultan Camii’nde her sabah namaz sonrasında, avluya cemaat toplanır ve imam; ilk önce Fatih Sultan Mehmed Han, 3. Ahmed, Nevşehirli İbrâhim Paşa, 3.Selim, Mihrişâh Sultan ve Âdile Sultan için dualar ederler. Âdile Sultan, Eyüpsultan Camii’nin ve türbesinin kadim ziyaretçisiydi.
Allah gani gani rahmet eylesin…
Meral Y.Gemici